7 kỹ năng sống cha mẹ nên dạy trẻ tự kỷ tại nhà để phát triển toàn diện

7 kỹ năng sống cha mẹ nên dạy trẻ tự kỷ tại nhà để phát triển toàn diện

Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc tương tác xã hội, giao tiếp và xử lý cảm xúc. Vì vậy, việc trang bị các kỹ năng sống cho trẻ tự kỷ ngay từ khi còn nhỏ là điều vô cùng quan trọng. Những kỹ năng này sẽ giúp trẻ tự lập hơn trong cuộc sống hàng ngày, cải thiện khả năng giao tiếp và hòa nhập với xã hội. Bài viết này sẽ chia sẻ 7 kỹ năng sống thiết yếu mà cha mẹ nên dạy cho trẻ tự kỷ tại nhà.

1. Kỹ năng tự chăm sóc bản thân

Tự chăm sóc bản thân là một kỹ năng quan trọng để trẻ có thể sống độc lập. Cha mẹ có thể bắt đầu dạy trẻ những thói quen cơ bản như rửa tay, đánh răng, thay quần áo, ăn uống một cách tự lập. Việc này giúp trẻ phát triển sự tự tin và cảm giác tự chủ.
👉 Cách dạy trẻ tự kỷ hiệu quả:

• Hướng dẫn từng bước cụ thể qua hình ảnh hoặc video

• Lặp lại hoạt động mỗi ngày để trẻ hình thành thói quen

• Khuyến khích và khen ngợi khi trẻ tự làm được việc

2. Kỹ năng giao tiếp cơ bản

Trẻ tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc giao tiếp với người khác. Cha mẹ cần dạy trẻ cách thể hiện nhu cầu của mình, từ những câu đơn giản như “Con muốn uống nước” đến các yêu cầu phức tạp hơn.
👉 Phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả:

• Dùng hình ảnh hoặc thẻ từ để giúp trẻ giao tiếp

• Lặp lại các mẫu câu đơn giản và giúp trẻ diễn đạt bằng cử chỉ hoặc lời nói

• Tạo cơ hội cho trẻ thực hành giao tiếp trong môi trường an toàn

3. Kỹ năng nhận biết cảm xúc

Việc nhận thức và hiểu cảm xúc của bản thân và người khác là một kỹ năng quan trọng giúp trẻ tự kỷ hòa nhập xã hội. Cha mẹ có thể dạy trẻ cách nhận diện các cảm xúc cơ bản như vui, buồn, giận dữ, sợ hãi.
👉 Cách dạy:

• Sử dụng thẻ cảm xúc hoặc tranh ảnh để trẻ nhận diện các biểu cảm khuôn mặt

• Cùng trẻ chơi các trò chơi nhập vai giúp nhận biết cảm xúc trong các tình huống khác nhau

• Tạo môi trường trò chuyện thường xuyên để trẻ dễ dàng diễn đạt cảm xúc của mình

4. Kỹ năng chờ đợi và tuân thủ quy tắc

Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc chờ đợi và tuân thủ các quy tắc, nhất là khi có sự thay đổi đột ngột. Cha mẹ cần dạy trẻ kiên nhẫn chờ đợi và làm theo các quy tắc đơn giản trong gia đình.
👉 Cách dạy:

• Sử dụng đồng hồ hẹn giờ để trẻ dễ dàng hiểu khi nào là thời gian chờ đợi

• Tạo thói quen với những quy tắc rõ ràng như “Chờ đến lượt mình” hoặc “Không làm ồn trong lớp học”

• Khen ngợi khi trẻ làm tốt để khuyến khích sự tuân thủ quy tắc

5. Kỹ năng tương tác xã hội

Trẻ tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc kết bạn và tương tác với người khác. Vì vậy, dạy trẻ cách giao tiếp, chơi cùng bạn bè và chia sẻ đồ chơi là rất quan trọng.
👉 Phương pháp:

• Tổ chức các hoạt động nhóm để trẻ có cơ hội giao tiếp

• Hướng dẫn trẻ cách bắt chuyện, chia sẻ đồ chơi và giải quyết tranh chấp

• Dạy trẻ cách diễn đạt ý tưởng và lắng nghe người khác trong các tình huống xã hội

6. Kỹ năng giải quyết vấn đề

Trẻ tự kỷ có thể cảm thấy bối rối khi gặp các tình huống mới hoặc khó khăn. Dạy trẻ cách đối mặt và giải quyết vấn đề là một phần quan trọng trong quá trình phát triển.
👉 Cách rèn luyện:

• Dùng các câu chuyện mô phỏng tình huống để trẻ học cách giải quyết vấn đề

• Đưa ra hai sự lựa chọn để trẻ quyết định, ví dụ “Con muốn chơi với búp bê hay chơi xếp hình?”

• Khuyến khích trẻ nói ra suy nghĩ của mình khi gặp khó khăn

7. Kỹ năng tự bảo vệ bản thân

Dạy trẻ tự kỷ cách nhận biết nguy hiểm và tự bảo vệ bản thân là một kỹ năng sống thiết yếu. Trẻ cần biết khi nào thì cần yêu cầu sự giúp đỡ và cách phản ứng trong các tình huống nguy hiểm.
👉 Cách dạy:

• Hướng dẫn trẻ nhận diện người lạ và cách gọi điện thoại cho người thân khi cần giúp đỡ

• Tạo các tình huống giả để trẻ luyện tập phản ứng khi gặp tình huống nguy hiểm

• Dạy trẻ cách nói “Không” khi cảm thấy không thoải mái hoặc sợ hãi

Kết luận

Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ tự kỷ tại nhà không chỉ giúp trẻ trở nên độc lập mà còn tạo nền tảng cho trẻ phát triển toàn diện. Phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ từ cha mẹ. Tuy nhiên, khi trẻ được trang bị đầy đủ các kỹ năng này, trẻ sẽ tự tin hơn trong cuộc sống và có thể hòa nhập tốt hơn với xã hội.

Cách giữ tâm lý tích cực cho phụ huynh khi dạy trẻ tự kỷ hiệu quả