Các phương pháp giúp trẻ tự kỷ duy trì thói quen trong dịp Tết
Các phương pháp giúp trẻ tự kỷ duy trì thói quen trong dịp Tết – Phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả tại nhà
Trẻ tự kỷ thường có xu hướng gắn bó với các thói quen cố định trong sinh hoạt hằng ngày. Khi những thói quen này bị gián đoạn, đặc biệt trong các dịp lễ Tết – thời điểm thường đi kèm sự thay đổi đột ngột về không gian, âm thanh và lịch trình – trẻ dễ rơi vào trạng thái lo lắng, quá tải cảm giác hoặc bùng nổ cảm xúc. Vì vậy, việc duy trì thói quen trong dịp Tết cho trẻ tự kỷ là điều cần thiết, và đó cũng chính là một trong những phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả giúp các em cảm thấy an toàn, yên tâm và kiểm soát tốt cảm xúc.
1. Lập kế hoạch trước và tạo lịch trình cụ thể
Tết có thể là khoảng thời gian hỗn loạn, nhưng nếu cha mẹ lên kế hoạch chi tiết trước, trẻ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn. Hãy cùng trẻ chuẩn bị một lịch trình bằng hình ảnh, chia nhỏ các hoạt động trong ngày như: ăn uống, đi chúc Tết, thời gian nghỉ ngơi, xem pháo hoa…
Phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả ở đây là giúp trẻ “nhìn thấy trước” điều sẽ xảy ra để giảm lo âu:
-
Sử dụng bảng lịch với biểu tượng trực quan.
-
Duy trì giờ ăn – ngủ cố định.
-
Cho trẻ lựa chọn giữa các hoạt động phù hợp để tăng sự chủ động.
2. Giới thiệu dần các yếu tố Tết trong môi trường quen thuộc
Đèn nhấp nháy, tiếng pháo, mùi hương đặc trưng hay khách đến đông đều có thể gây kích thích mạnh với trẻ tự kỷ. Để giúp trẻ duy trì sự ổn định cảm giác, hãy đưa các yếu tố này vào không gian sống một cách từ từ:
-
Bật đèn trang trí trong thời gian ngắn rồi tăng dần.
-
Cho trẻ nghe tiếng pháo nhỏ qua video.
-
Cho trẻ tiếp xúc với người lạ trong thời gian ngắn, có giám sát.
Đây là cách dạy trẻ tự kỷ hiệu quả trong việc rèn khả năng thích nghi.
3. Thiết lập không gian an toàn riêng cho trẻ
Trẻ cần một nơi để “rút lui” khi cảm thấy quá tải. Một “góc yên tĩnh” trong nhà nên được chuẩn bị trước dịp Tết, nơi đó có:
-
Gối mềm, tai nghe chống ồn, đèn dịu nhẹ.
-
Đồ chơi yêu thích hoặc vật tự an ủi.
-
Bảng hiệu để người lớn tôn trọng không gian riêng của trẻ.
Đây là phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả nhằm giúp trẻ tự điều chỉnh cảm xúc và học cách bảo vệ bản thân.
4. Duy trì những thói quen quen thuộc trong dịp Tết
Dù lịch trình thay đổi, cha mẹ vẫn nên giữ lại những điểm cố định trong ngày của trẻ:
-
Ăn các món quen thuộc bên cạnh món truyền thống.
-
Duy trì thời gian ngủ nghỉ và vệ sinh cá nhân đúng giờ.
-
Có thời gian chơi theo sở thích riêng hằng ngày.
Việc duy trì thói quen này không chỉ giúp trẻ cảm thấy an toàn, mà còn là cách xây dựng nền tảng vững chắc trong quá trình can thiệp và dạy trẻ tự kỷ hiệu quả.
5. Giao tiếp với trẻ bằng phương tiện trực quan
Với nhiều trẻ tự kỷ, lời nói có thể gây khó hiểu hoặc áp lực. Sử dụng tranh ảnh, video hoặc câu chuyện xã hội (social story) để mô tả:
-
Hành vi khi đi chúc Tết.
-
Cách chào hỏi và nhận lì xì.
-
Điều gì sẽ xảy ra nếu trẻ cảm thấy khó chịu.
Những câu chuyện xã hội này là công cụ hiệu quả trong các phương pháp dạy trẻ tự kỷ tại nhà, giúp trẻ hiểu rõ và chuẩn bị tâm lý tốt hơn.
6. Linh hoạt trong việc tham gia hoạt động gia đình
Cha mẹ nên linh hoạt và không nên ép buộc trẻ tham gia các hoạt động nếu trẻ chưa sẵn sàng. Hãy:
-
Giao nhiệm vụ nhỏ như đưa bánh, gói quà hoặc trang trí đơn giản.
-
Cho trẻ lựa chọn “tham gia – quan sát – nghỉ ngơi”.
-
Khen ngợi bất kỳ sự hợp tác nào từ trẻ, dù nhỏ.
Mục tiêu là giúp trẻ có trải nghiệm tích cực, từ đó học được kỹ năng xã hội một cách nhẹ nhàng và tự nhiên – đây chính là phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả và nhân văn.
Kết luận
Dịp Tết không chỉ là khoảng thời gian của sự đoàn tụ mà còn là cơ hội để cha mẹ thực hành các phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả trong môi trường thực tế. Việc giúp trẻ tự kỷ duy trì thói quen trong dịp Tết không những mang lại sự ổn định tinh thần cho trẻ mà còn tạo nên cảm giác an toàn, gần gũi và yêu thương. Hãy đồng hành cùng trẻ bằng sự thấu hiểu, kiên nhẫn và một kế hoạch cụ thể – đó chính là món quà lớn nhất dành cho con trong những ngày Tết đến Xuân về.
