Phương pháp giúp trẻ tự kỷ cảm thấy thoải mái khi tham gia lễ hội Tết

Phương pháp giúp trẻ tự kỷ cảm thấy thoải mái khi tham gia lễ hội Tết – dạy trẻ tự kỷ hiệu quả

Trẻ tự kỷ thường gặp phải nhiều trở ngại khi tham gia các hoạt động lễ hội, đặc biệt là dịp Tết. Những yếu tố như tiếng ồn, đám đông, ánh sáng mạnh hay thay đổi lịch sinh hoạt có thể khiến trẻ cảm thấy lo lắng, quá tải hoặc rút lui khỏi môi trường xung quanh. Để dạy trẻ tự kỷ hiệu quả, cha mẹ cần có những chiến lược cụ thể giúp con cảm thấy an toàn, thoải mái và sẵn sàng hòa nhập với không khí lễ hội Tết.

Dưới đây là một số phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả được các chuyên gia khuyến nghị, giúp trẻ thích nghi tốt hơn và có những trải nghiệm tích cực trong dịp lễ quan trọng này.

1. Giới thiệu trước về lễ hội Tết

Sự chuẩn bị trước là yếu tố then chốt giúp trẻ tự kỷ tránh được cảm giác bối rối và lo lắng khi tiếp xúc với môi trường mới. Phụ huynh có thể:

• Sử dụng sách, tranh ảnh, video minh họa về các hoạt động Tết như gói bánh chưng, múa lân, thăm ông bà, lì xì…

• Cùng trẻ chơi trò giả định tình huống: “Đi chúc Tết”, “Ăn cơm đông người”, “Nghe nhạc Tết”…

• Dựng một “góc Tết” tại nhà để trẻ làm quen dần với các vật dụng và không gian trang trí Tết

Đây là bước mở đầu quan trọng để trẻ cảm thấy lễ hội không còn xa lạ hay đáng sợ.

2. Thiết kế kế hoạch tham gia linh hoạt

Mỗi trẻ tự kỷ có ngưỡng chịu đựng kích thích khác nhau, vì vậy cần có kế hoạch cụ thể:

• Chọn thời điểm ít đông người (đầu hoặc cuối sự kiện) để đến

• Giới hạn thời gian tham dự (chỉ 30 phút – 1 tiếng)

• Mang theo tai nghe chống ồn, đồ chơi yêu thích, hoặc vật giúp trẻ ổn định cảm giác

• Dành một khu vực yên tĩnh để trẻ có thể “rút lui” khi quá tải

Phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả không phải là ép trẻ tham gia bằng mọi giá, mà là tạo ra môi trường hỗ trợ, giúp trẻ cảm thấy có quyền kiểm soát.

3. Giao tiếp bằng hình ảnh hoặc bảng cảm xúc

Đối với trẻ tự kỷ khó sử dụng ngôn ngữ, các công cụ giao tiếp thay thế sẽ rất hữu ích:

• Bảng cảm xúc có hình biểu cảm: vui – buồn – sợ – căng thẳng – muốn về

• Thẻ giao tiếp đơn giản: “Con cần nghỉ”, “Con muốn yên tĩnh”

• Hướng dẫn trẻ cách sử dụng chúng khi cảm thấy không thoải mái

Điều này giúp trẻ không bị dồn nén cảm xúc và giảm thiểu các hành vi bùng nổ do bị kích thích quá mức.

4. Tôn trọng giới hạn cá nhân và tạo điều kiện nghỉ ngơi

Đôi khi, cha mẹ hoặc người thân có xu hướng muốn trẻ tham gia đầy đủ các hoạt động như các bạn cùng tuổi. Tuy nhiên, với trẻ tự kỷ, điều này dễ gây ra áp lực tâm lý. Hãy nhớ:

• Không ép trẻ phải chào hỏi, nói chuyện nếu trẻ chưa sẵn sàng

• Cho phép trẻ ở trong không gian riêng khi cần

• Ghi nhận và khen ngợi mọi nỗ lực dù là nhỏ nhất

Việc tôn trọng cảm xúc là nền tảng để dạy trẻ tự kỷ hiệu quả và xây dựng niềm tin với trẻ.

5. Phối hợp với người thân trong dịp Tết

Không phải ai cũng hiểu rõ về tình trạng của trẻ tự kỷ. Phụ huynh nên chủ động:

• Giải thích ngắn gọn với người thân về đặc điểm và nhu cầu của trẻ

• Hướng dẫn người lớn tránh la mắng hoặc trách móc khi trẻ có hành vi bất thường

• Nhờ hỗ trợ giữ không gian yên tĩnh, hạn chế âm thanh lớn, không đột ngột đến gần trẻ

Sự đồng hành và thấu hiểu của gia đình là điều quý giá để trẻ có một mùa Tết vui vẻ và an toàn.

6. Khuyến khích và khen ngợi đúng lúc

Mỗi hành động nhỏ như chào hỏi, ngồi ăn chung, cười vui trong tiệc Tết đều là thành công lớn với trẻ tự kỷ. Hãy:

• Khen ngợi cụ thể ngay khi trẻ làm được (“Con đã chào ông bà rất ngoan!”)

• Tạo phần thưởng nhỏ mang tính tích cực: thời gian chơi yêu thích, dán sticker, kẹo bé xíu…

• Ghi nhận cảm xúc và động viên: “Con đã cố gắng rất nhiều hôm nay!”

Việc khen đúng lúc sẽ củng cố hành vi tốt và giúp trẻ dần yêu thích các hoạt động xã hội.

Kết luận

Tết là thời điểm sum vầy, nhưng cũng có thể trở thành nỗi lo cho nhiều phụ huynh có con tự kỷ. Tuy nhiên, với những phương pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả như chuẩn bị trước, linh hoạt trong lịch trình, hỗ trợ giao tiếp và tôn trọng cảm xúc, cha mẹ hoàn toàn có thể giúp con có những trải nghiệm tích cực trong mùa lễ hội.

Hãy biến lễ hội Tết thành cơ hội để trẻ học hỏi, hòa nhập và phát triển – đúng theo tốc độ của chính mình.